MARDİN- Burhan Erdem
Mardin’deki Deyr-ül Zaferan Kilisesi, tarihi boyunca hep bilime hizmet vermiş. Ama 1977’deki koalisyon ortağı Erbakan’ın çıkarttığı bir yasa ile, bu özelliği kaldırılmış ve kiliseye sadece ibadet edilebilecek bir yer olma serbestisi verilmiş… Yöre ismiyle, Dêra Zaferan, M.Ö Zerdüşti Kürtlerce tapınak olarak yapılmış, 4. Yy.’da Arami ırkından gelen doğulu Hristiyanlardan olan Süryaniler burayı onarıp manastır haline getirmiş.
Süryaniler buraya yerleştikten sonra, M.S. 498-518 arasında biri Thedorive adlı Süryani iki kardeş Manastırın kubbesini dikmiş. 607 yılında Acem saldırısına uğrayan kilise talan edilmiş. 79^te Marhannen Metropoliti burayı onararak tekrar ibadete açmış. Maryuhhana önderliğinde Kürtlerin himayesine girmişler. Kilisenin bu altın dönemi 1396’da Timur’un ordusu tarafından saldırıya uğramasıyla yerle bir olur. Yeniden yapılır Patrik İbram tarafından.
Ve Marhannen döneminde verilmeye başlanan Teolojii (ilahiyat) ve Süryanice derslerine coğrafya ve Kürtçe de eklenir.
1696-1699’da kiliseye yeni bölümler yaptırılır. Süryani ustaların çivi kullanmadan yaptıkları mihrap ve kapılar konulur kiliseye. 1818’e basım makinesinin gimesiyle eğitim için Süryanice bilimsel kitaplar basılır. Kilise eğitim faaliyetlerini cumhuriyet döneminde de sürdürür.
1977’deki koalisyon ortağı Erbakan aldığı bir kararla kiliselerde eğitimi yasaklar. Bu yasak günümüzde de sürüyor.
Eğitim konusunu kilise bakıcılarında Yusuf, “Eskiden burada Süryanice, dini astronomi, Kürtçe, Türkçe ve coğrafya dersleri veriliyordu. Şimdi de bu dersleri verebilecek öğretmenler var. Ama eğitim yasak. Eğitim olmayınca rahiplerde yetişmiyor.
Rahiplerin yetiştirilmesini de şöyle anlatıyor: “Bizde daha önce ailenin ilk çocuğu yetiştirilmek üzere manastıra verilirdi. Bu çocuk erkek olunca rahip, kız olunca rahibe olmak için yetiştirilirdi. Ama Süryanilerin değişik yerlerde yaşıyor olması – özellikle Avrupa’dakiler- bu geleneği yıkıyor.”
Eğitilmedikleri için Süryanice kitaplarını okuyamıyorlar. Bunun için de en az beş senelik eğitim gerekli. Şimdiye kadar devletten hiç yardım almadıklarını söylüyorlar. Dêra Zaferan özellikle Süryani halkının yardımlarıyla yaşıyor. Bir Süryani din adamı Dêra Zaferan’ı son sığınakları diye niteleyerek “Bir çok kilise camiye çevrildi. Biz kendimizi bu kültürün son nesli olarak görüyoruz. Bu politika devam ederse biz de halkımızın çoğunluğu gibi, Avrupa’ya göç etmek zorunda kalırız” diyor.
