Türkiye’nin birçok yerinde olduğu gibi Urfa’da da kundura işçileri asgari sosyal haklardan mağdur durumda. Genellikle çocuk yaşlardan başlanan meslekte iş ve sağlık güvencesinden söz etmek mümkün değil. Kundura işçileri, haftalık ücretlerinin kendi ürettikleri bir ayakkabıyı bile almaya yetmemesinin ezikliğini yaşıyorlar.

Urfa – Bayram Balcı, Nazım Babaoğlu

Urfa’da kunduracılar çarşısında bulunan yaklaşık 40 atölyede çalışan 250 dolayındaki kundura imalat işçisinin hiçbir sosyal hakkı ve sağlık güvencesi yok.

Çocuk yaşlarda kundura imalat atölyelerine çırak olarak giren ve daha sonra kundura imalatının birer ustaları olan işçilerin ne sağlıklarını tehdit eden benzolden ne de ek zamdan haberleri var. Bir iş gününde 35 çift ayakkabı üreten işçilerin aldıkları haftalık ise kendi deyimleriyle “cep harçlığı” bile değil.

Kunduracılığın hiçbir zaman ömrünü tamamlamayacak bir meslek olduğunu, ama artık insanın karnını doyurmadığını söyleyen 17 senelik kundura imalatçısı Reşit Kalfa, “22 yaşındayım. Bu mesleğe çocukken başladım. Haftalık olarak 200 bin lira alıyorum. Hiçbir sosyal hakkımız, güvencemiz yok. Hastalandığımız zaman borç para bulup tedavi olabiliyoruz” diyor. Kunduracılık mesleğini öğrenmek için babasının kendisini atölyeye çırak olarak verdiğini ve 4 aydır kunduracı çırağı olarak çalıştığını söyleyen 10 yaşındaki Hasan Kapıcı ise “Artık kunduracılık mesleğini öğrendiğini” büyük bir gururla belirtirken, sıkılarak 50 bin lira haftalık aldığını söylüyor.

Ortaokul öğrencisi olan ve okul tatillerinde kundura atölyesinde çalışan 13 yaşındaki Müslüm haftalık olarak 25 bin lira alıyor. Haftalığı ile kendi ihtiyaçlarını karşıladığını söyleyen Müslüm, 25 bin lira ile hangi ihtiyaçlarını karşılayabildiği sorumuza ise susarak ve gülerek yanıt veriyor.

Urfa’da kunduracılar çarşısında bulunan 40 dükkanda çalışan hiçbir işçinin sosyal güvencesi olmadığını, üstelik haftalık olarak da çok düşük ücret aldıklarını söyleyen kundura imalat ustası Reşit, “Ürettiğimiz kunduraları mağazalarda satılırken görüyorum. Bizim haftalığımız ürettiğimiz bir çift kundurayı mağazadan alamaz. Bizim ürettiğimiz bir çift kundura en çok 75 bin liraya toptan olarak mağazaya satılıyor. Mağazada 200-250 bin liradan satılıyor. Kundura üreticisi olarak haftalığıma bir çift kundura bile alamam” diyor.

Çalışma saatlerinin de düzensiz olduğundan yakınan kundura imalat işçileri bir iş gününde 10-12 saat çalıştıklarını, Ramazan ayında ise sahura kadar çalıştıklarını, ama bu fazla çalışma için fazladan ücret almadıklarını belirterek, “Hakkımızı aramaya kalksak kapının önüne kor bizi patronlar. Başka iş bulamayacağımız için her şeyi sessizce kabul ediyoruz. İlgililer gelip halimizi görsünler” diyorlar.